بازسازی اقتصاد محور مقاومت و نقش چین

خاورمیانه در سال­‌های اخیر شاهد حضور قدرتمند اقتصادی چین بوده است. چین با کشورهای خاورمیانه به ویژه کشورهای محور مقاومت، رابطه خوب اقتصادی و تجاری برقرار کرده و امکان گسترش روابط و همکاری به خصوص در آرامش نسبی کنونی وجود دارد.

 به گزارش ذاکرنیوز، رویکرد چین نسبت به بحران­‌های کشورهای محور مقاومت، بیشتر یک رویکرد میانجی بوده و برخورد چینی‌­ها در ناامنی‌­های کشور­های عراق و سوریه یک برخورد منعطف و به دور از مداخله مستقیم قلمداد می­‌شود.

عمدتا حضور چین در کشورهای محور مقاومت، ایران، عراق و سوریه یک حضور اقتصادی در راستای منافع برد – برد است. با این وصف نگاه منفی نسبت به حضور چینی‌­ها در منطقه وجود ندارد. چین خریدار بزرگ منابع انرژی این کشورهاست و در بازار این سرزمین­‌ها حضور دارد. به ویژه در سوریه و عراق که اکنون از بحران مبارزه با تروریست و نا امنی خارج شده و ضرورت بازسازی ویرانی­‌های پس از جنگ برای آن­ها بیش از پیش آشکار و واضح است.

روابط ایران و چین در فضای پسابرجام و اعمال تحریم­‌های شدید غرب علیه ایران، به روابط راهبردی نزدیک شده است. از طرف مقامات جمهوری­ اسلامی ایران، به ویژه شخص مقام معظم رهبری، نگاه و توجه به شرق همواره مورد تاکید بوده است. برنامه همکاری جامع 25 ساله ایران و چین، یکی از نمود­های عینی و واقعی اهمیت این دست از همکاری­‌های اقتصادی و تجاری است. به ادعای نشریه وال استریت ژورنال، امضای سند همکاری میان تهران و پکن، برای تقویت اقتصادهای این دو کشور به منظور مقابله با فشارهای سخت تحریمی است. تفاهم­نامه­‌ای که یک نقشه راه برای اقدامات و برنامه­‌های آتی است که در حدود 20 صفحه منتشر گردید. این سند یک فرصت مهم  را برای جمهوری ­اسلامی ایران به منظور تبادل دانش فناوری، توسعه بازار و توسعه تجاری فراهم می­‌آورد. البته جدای از برنامه همکاری جامع 25 ساله، ارتباط خوب، موثر و روبه رشدی به ویژه پس از فشارهای حداکثری غرب علیه ایران و چین وجود داشته و دارد. به طوری که به زعم غربی­‌ها، رابطه اقتصادی چین با ایران، در خنثی و  یا حداقل­‌سازی  تحریم‌­ها اثر گذار بوده است.

مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق با سفیر چین در بغداد در طی دیداری بر تقویت سرمایه‌­گذاری شرکت­‌های چینی در زمینه‌­های انرژی و کشاورزی برای گسترش اراضی حاصل­خیز عراق تاکید کرد. چین، البته خریدار نفتی بزرگ عراق نیز هست. الکاظمی از اتصال ریلی  چین و ایران ابراز خشنودی کرد؛ چرا که اتصال راه‌­آهن عراق به ایران و در ادامه چین، فرصت­‌های تجاری و گسترده را پیش روی عراق قرار می‌­دهد.

توافق پکن-بغداد تحت نام «نفت در برابر بازسازی» به نوع خود حائز اهمیت و توجه است. ساخت بیمارستان، مدارس و سرمایه‌­گذاری در پروژه‌های برق از جمله اقدامات چین در راستای برنامه نفت در برابر بازسازی است.  لازم به ذکر است که همکاری انرژی چین و عراق، مهمترین بعد رابطه طرفین است. شرکت‌­های چینی از سرمایه­‌گذاران اصلی در پروژه‌­های انرژی عراق هستند. چین در میدان نفتی الاحدب در استان واسط، میدان نفتی حلفایه در العماره و میدان نفتی الرمیله حضور قوی دارد.

در سوریه نیز، به دو دلیل عمده چین می­‌تواند یک نفع اقتصادی خوب را برای طرفین رقم بزند. یک اینکه به لحاظ سیاسی حکومت بشار اسد با چین رابطه خوبی دارد و از غرب و آمریکا دور است. و دوم اینکه چین بازیگر قدرتمند اقتصادی آسیایی است که از سایر بازیگران نقش‌­آفرین در سوریه وضعیت بهتری دارد.

بشار اسد اعلام کرد که سوریه از امنیت  و آمادگی کافی برای پیوستن به طرح یک کمربند یک راه برخوردار است. سوریه البته  6 پروژه زیربنایی به چین پیشنهاد داده که می‌تواند بخشی از پروژه کمربند-راه باشد. پیوستن سوریه به این پروژه می‌تواند باعث اتصال بهتر ایران، عراق  و لبنان با چین شود. چین برای اتصال بندر لبنان به حمص در سوریه یک خط راه‌­آهن بین طرابلوس و حمص ایجاد کند. رئیس اتاق صنعت سوریه به چینی­‌ها پیشنهاد داد که یک خط اعتباری  10 میلیارد دلاری برای اعظای وام کم بهره به صنعت­گران سوری اختصاص دهند. وزیر حمل ­و نقل نیز ضرورت تشویق و ایجاد انگیزه در شرکت­‌ها، تجار و سرمایه­‌گذاران چینی برای مطالعه پروژه­‌های مربوط به حمل­ و نقل سوریه را مطرح ساخت. چین سهامدار شرکت نفت الفرات سوریه است و شرکت سینوچم چین در میادین نفتی سوریه فعالیت می­‌کنند. پروژه­‌های مخابراتی چین در سوریه برقرار است و طرفین چین و سوریه خواهان ایجاد سرمایه­‌گذاری در ساخت شهرک­‌های صنعتی هستند.

جمهوری ­خلق چین ارتباط خوب و روبه گسترشی با کشورهای محور مقاومت دارد. این کشورها در حال حاضر با توجه به شرایط سخت اقتصادی و ضوررت بازسازیشان با یکدیگر نیز مبادلات تجاری  و تولیدی خود را افزایش می­‌دهند. ایران، عراق و سوریه با تکیه و توجه به اهمیت ارتباط با همسایگان، روابط خود را ارتقاء می­‌بخشند.

بنابراین از نظر نوع نگاه این کشورها به یکدیگر ما شاهد نگاه و رویکرد مثبت این دولت­‌ها هستیم. در کنار نگاه مثبت و روابط خوب کشورهای محور مقاومت، نگاه این دولت­‌ها به چین نیز مبتنی بر تعامل و همکاری است و سوء پیشینه­‌ای درباره چین وجود ندارد. اقتصاد قدرتمند چین و نیاز این کشور به منابع و مزیت­‌های کشورهای مقاومت و همچنین احتیاج کشورهای محور مقاومت به توسعه اقتصادی خود ، لازم است که با تدوین برنامه­‌ها و دادن اهمیت بیشتر به روابط اقتصادی و تجاری با چین، بیش از گذشته تعامل با چین جزو ضرورت­‌های این کشورها در امر اقتصاد باشد.

بازیگران محور مقاومت و چین در چند سال اخیر بر اساس داده­‌های اقتصادی و شرایط و الزامات موجود حاکم بر روابط بین‌­الملل، پتانسیل گسترش همگرایی را دارا هستند که همکاری‌های اخیر میان چین و کشورهای محور مقاومت  از جمله توافق همکاری 25 ساله ایران و چین نمودهای عینی این واقعیت و ضرورت را نشان می‌دهند.

نویسنده: مبارکه صداقتی، کارشناس روابط بین الملل


اگر خوشت اومد لایک کن
2
آخرین اخبار