به گزارش خبرنگار حوزه سیاسی ذاکرنیوز، این کلمه مخفف عبارت Financial Action Task Force به معنی «گروه ویژه اقدام مالی» است؛ یک سازمان بین المللی که در سال 1989 و با ابتکار گروه هفت یا همان جی 7 تأسیس شد و هدف آن مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم است. دبیرخانه این نهاد نیز در مقر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در پاریس مستقر است.
FATF دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد؟
گروه ویژه اقدام مالی همواره یک بیانیه دارد که در آن لیست کشورهایی را که مقررات مالی و پولشویی نگران کننده‌ای دارند، منتشر می‌کند و از اعضای خود و دیگر کشورها می‌خواهد که در فعالیت‌های اقتصادی خود و روابط مالی دو جانبه حداکثر دقت را به منظور جلوگیری از فعالیت‌های تروریستی و پولشویی به خرج دهند. در لیستی که تا سال 2015 منتشر شده بود، کشورهای ایران و کره شمالی به عنوان کشورهای خطرناک معرفی شده بودند. البته پس از اجرایی شدن برجام اقدامات متقابل علیه ایران به حالت تعلیق درآمده بود.
FATF برای بررسی میزان ریسک کشورها چند الزام دارد. به این معنا که مادامی که این الزامات اجرایی نشود، کشور مزبور حداقل استانداردهای لازم جهت بررسی ریسک را ندارد و احتمالاً خطرناک قلمداد خواهد شد. البته حتی پس از تأمین این الزامات هم هیچ کشوری برای همیشه امن معرفی نمی‌شود و احتمال دارد حتی کشوری که عضو مجمع اصلی این نهاد است، روزی به دلیل اجرا نشدن الزامات اولیه به یک کشور پرخطر تبدیل شود.
قرار گرفتن در لیست سیاه یعنی چه و آیا FATF می‌تواند کشوری را تحریم کند؟
اصطلاح «لیست سیاه» به کشورهایی گفته می‌شود که از نظر FATF خطر پولشویی و تأمین مالی تروریسم آنها بالاست. با اینکه بر اساس حقوق بین‌الملل قرار گرفتن در لیست سیاه FATF به خودی خود هیچ‌گونه تحریم رسمی‌ای را به همراه ندارد، اما در عمل کشوری که در لیست سیاه قرار می‌گیرد اغلب خود را در معرض فشار مالی می‌بیند. در واقع، وقتی نام کشوری در فهرست دولت‌های غیرهمکار و مناطق پرخطر گروه ویژه اقدام مالی قرار می‌گیرد، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مهم دنیا، در برخورد با بانک‌ها و شرکت‌های آن کشور، نهایت احتیاط را به خرج می‌دهند و حتی گاهی به همین دلیل از برقراری روابط با آنها خودداری می‌کنند.
به عنوان یک نمونه از میزان قدرت و تأثیر اقتصادی FATF می‌توان به هلند اشاره کرد که در سال 2015 مورد انتقاد این نهاد قرار گرفت که چرا تلاش کافی برای شناسایی صاحبان حساب بانکی انجام نمی‌دهد. با اینکه در این مرحله هیچ تحریم و اقدام عملی خاصی صورت نگرفته بود اما بانک مرکزی و دولت این کشور برای در امان ماندن از تبعات چنین انتقادی، سریعاً دست به اصلاحات عمده در نظام بانکی خود زدند.
محمد صلحی
