حجتالاسلام علی خلیلپور در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در قم با تبریک عید سعید غدیر خم بر ضرورت شناخت جایگاه رفیع امیرالمؤمنین امام علی(ع) بر پایه معارف قرآنی و روایی تأکید کرد و با بیان اینکه انسان کامل، آیینه تمامنمای اوصاف فعلی الهی است، گفت: تنها انسان کامل است که میتواند حقیقت وجودی انسان کامل دیگر را بشناسد. بر این اساس، افراد عادی به کنه معرفت وجودی حضرت امیرالمؤمنین(ع) و حتی شناخت اصولی گستردهای از ایشان دست نمییابند.
وی با استناد به حدیث مشهور ثقلین از پیامبر اکرم(ص) خاطرنشان کرد: حضرت رسول(ص) قرآن و اهلبیت(ع) را دو گوهر هموزن معرفی و فرمودند: «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ اَلثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِی، کِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ» «همانا من دو چیز گرانبها در میان شما میگذارم که اگر سما بعد از من بر آن دو چنگ بزنید، هرگز گمراه نخواهید شد، یکی کتاب خدا و دیگری فرزندان من است، این دو از هم جدا نمیشوند تا اینکه بر من وارد شوند.» هر کس بخواهد مسیر بندگی، تعالی و رهایی از گمراهی را طی کند، باید به این دو تمسک جوید تا راه رسیدن به کمال، یقینیتر و هموارتر شود.
استاد حوزه علمیه در تشریح رابطه قرآن و عترت افزود: این دو گوهر، یکی ناطق و دیگری صامت است. قرآن ناطق، مبین حقایق است. اهلبیت(علیهمالسلام) بهویژه امیرالمؤمنین امام علی(علیهالسلام) قرآن ناطق هستند که قرآن صامت را تفسیر میکنند. همانگونه که امام علی(علیهالسلام) میفرمایند: «ذلک القرآن فاستنطقوه، و لن ینطق، ولکن اخبرکم عنه، الا ان فیه علم مایاتی، و الحدیث عن الماضی، و دواء دائکم، و نظم مابینکم». «آن نور قرآن کریم است. از قرآن بخواهید تا سخن گوید، که هرگز سخن نمیگوید، ولی من شما را از معارف آن خبر میدهم. بدانید که در قرآن علم آینده و حدیث روزگاران گذشته است. شفادهنده دردهای شما و ساماندهنده امور فردی و اجتماعی شما است.» بنابراین، قرآن صامت را قرآن ناطق یعنی ائمهاطهار(علیهمالسلام) تبیین میکند و اوصاف این دو در کنار هم معنا مییابد.
این استاد حوزوی با اشاره به آیه «لَا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ» (سوره واقعه آیه79) تأکید کرد: همانگونه که فهم قرآن، نیازمند طهارت باطنی است، شناخت حقیقیِ امیرالمؤمنین(ع) نیز منحصر به «مطهرون» است. شرط فهم جایگاه ایشان داشتن همان طهارتی است که قرآن برای ادراک خود شرط کرده است. از این رو معرفت اصیل به امیرالمومنین امام علی(علیهالسلام) تنها برای کسانی حاصل میشود که به مقام «تطهیر» رسیده باشند.
امیرالمؤمنین(ع)، دریای بیکران معرفتی که پایان ندارد
خلیلپور در ادامه با اشاره به توصیف امیرالمؤمنین امام علی(علیهالسلام) از قرآن به عنوان «دریای بیکران» گفت: امیرالمؤمنین امام علی(علیهالسلام) نیز خود دریایی است که ژرفای آن را نمیتوان درک کرد؛ چنانکه شاعران سرودهاند: کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست، که تر کنم سر انگشت و صفحه بشمارم. این بیان، عظمت بیپایان وجود مولیالموحدین(علیهالسلام) را نشان میدهد که درک تمامیت آن برای بشر ممکن نیست.
وی با اشاره به آیات قرآن کریم، اظهار داشت: ویژگی بارز دیگر قرآن مجید معرفی شدن آن به عنوان «شفا» در آیات متعددی از این کتاب آسمانی است؛ چنانکه میفرماید: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ» «و از قرآن آنچه شفا و رحمت برای مؤمنان است نازل میکنیم». قرآن کریم در بالاترین مرتبه، «شفا» است، نه صرفاً درمان، نسخه یا دارو.
اهل بیت(ع) تجلی رحمت و شفا
خلیلپور این ویژگی را به اهلبیت عصمت و طهارت(علیهمالسلام)، بهویژه امیرالمومنین حضرت علی(علیهالسلام) تعمیم داد و افزود: همانگونه که قرآن شفاست، وجود مبارک اهلبیت(علیهمالسلام) نیز چنین است. پایگاه وجودی حضرت امیرالمومنین امامعلی(علیهالسلام) خود شفابخش است.
وی در ادامه با بیان عظمت بینظیر حضرت علی(علیهالسلام)، تصریح کرد: حتی نیکان عالم نیز توان درک حقیقت وجودی آن «خورشید فروزان» را ندارند تا بتوانند ایشان را بهطور کامل مشاهده، ادراک و دریافت کنند، چه رسد به کسانی که بهرهای از معرفت ندارند.
خلیلپور به گروههایی اشاره کرد که در طول تاریخ در شناخت حضرت علی(علیهالسلام) به بیراهه رفتهاند و گفت: بسیاری از معاصران حضرت امیرالمؤمنین(علیهالسلام) و نیز کسانی که پس از ایشان تنها به متون منسوب به آن حضرت بسنده کردند، نتوانستند به جایگاه حقیقی ایشان دست یابند، گمراه شدند و راه حق را بر دیگران بستند. از چنین افرادی که تنها اهل ظاهر و نگاه سطحی بودند و نه اهل بصیرت و دیدن حقیقت باید حذر کرد و دوری جست.
امیرالمؤمنین(علیهالسلام)؛ تجلی کامل اصول اعتقادی اسلام
وی در ادامه با استناد به روایتی از امام علی(علیهالسلام)، خاطرنشان کرد: در روایتی از حضرت امیرالمومنین(علیهالسلام) آمده است که در شناخت ایشان دو گروه به هلاکت میرسند؛ امید است ما از این دو گروه نباشیم. حضرت فرمودند: «هَلَکَ فِیَّ رَجُلانِ، مُحِبٌّ غالٍ، و مُبغِضٌ قالٍ. در باب من دو کس به هلاکت افتادند، دوست افراطی و دشمن کینه ورز» زیرا کسی که نسبت به امیرالمومنین(علیهالسلام) کینه داشته باشد، هرگز نمیتواند نور وجودی ایشان را ببیند.
خلیلپور، به تبیین جایگاه بیبدیل حضرت امیرالمؤمنین امامعلی(علیهالسلام) در اصول اعتقادی اسلام پرداخت و گفت: امروز لزوم شناخت عمیقتر از مقام الهی و معرفتی ایشان ضروری است.
استاد حوزه با اشاره به حقیقت وجودی انسانها از منظر اعتقادی اظهار داشت: برای درک جایگاه حضرت علی(علیهالسلام)، باید از زاویه نگاه اعتقادی و شهودی به ایشان نگریست. اگر اصول دین و مذهب را که شامل توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت است بهدرستی بشناسیم، متوجه میشویم که امیرالمؤمنین(علیهالسلام) در هر یک از این اصول، جایگاهی بینظیر و بیهمتا دارد.
توحید از منظر حضرت علی(علیهالسلام)
وی با بیان اینکه حضرت علی(علیهالسلام) در مباحث توحیدی به عالیترین درجات شهود و معرفت الهی رسیدهاند، افزود: در پاسخ به کسی که از ایشان پرسید: «آیا خدایی را که عبادت میکنی میبینی؟" فرمودند: من خدایی را که نبینم، عبادت نمیکنم». البته این دیدن با چشم ظاهری نیست، بلکه با چشم ایمان و شهود قلبی است. ایشان مصداق کامل آیه «أَلَمْ یَعْلَم بِأَنَّ اللَّهَ یَرَی» هستند.
این استاد حوزوی ادامه داد: امیرالمؤمنین(علیهالسلام) درباره معاد نیز به مرتبهای از یقین رسیدهاند که خود میفرمایند: اگر پردههای قیامت برداشته شود، چیزی بر یقین من افزوده نمیشود. این علم الیقین که به عینالیقین و حتی حقالیقین میرسد، از ویژگیهای ممتاز حضرت علی(علیهالسلام) در باب معاد است.
حضرت علی(ع)؛ شنوا و بینای عالم وحی
خلیلپور در ادامه گفت: در باب نبوت، پیامبر گرامی اسلام(صلیالله علیهوآله) فرمودند: «یاعلی اِنَّکَ تَسْمَعُ ما اَسْمَعَ وَ تَری ما اَری، اِلّا اِنَّکَ لَسْتَ بنَبیٍّ و لکنَّکَ لوزیرٌ و إِنَّکَ لَعَلَی خَیْرٍ» «ای علی تو میشنوی آن چه را که من میشنوم، و میبینی آن چه را که من میبینم، جز آن که پیامبر نیستی، ولی وزیر و یاور من هستی و بر راه خیر میروی.» این سخن بیانگر عظمت جایگاه علمی و معنوی حضرت علی(علیهالسلام) در کنار پیامبر اسلام است.
وی با اشاره به جایگاه عدل در سیره امیرالمؤمنین(ع) تصریح کرد: حضرت علی(علیهالسلام) تمثل بارز عدالت الهی هستند. عدالت در سیره فردی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی حضرت موج میزند. از برخورد با برادرشان عقیل گرفته تا رد کردن رشوه به شکل حلوا و دوختن نعلین پاره و خوردن نان و نمک ساده، همه و همه نشانگر تعهد و التزام عملی ایشان به عدالت است.
خلیلپور در بخش پایانی سخنان خود با تأکید بر جایگاه والای امامت گفت: امامت امیرالمؤمنین(علیهالسلام) اصل و اساس دین و جوهره آیات قرآن است. انشاءالله خداوند متعال به همه ما توفیق دهد تا در مسیر امیرالمؤمنین امام علی(علیهالسلام) گام برداریم و جزء شیعیان واقعی آن حضرت باشیم.