دکترمحمدتقی فخلعی

اولویت ها در امر به معروف و نهی از منکر

به گزارش ذاکرنیوز، یک از مهم ترین مطالب مرتبط به برپایی فریضه امر به معروف و نهی از منکر، تشخیص درست و دقیق مراتب معروف و منکر و ترتیب اولویت‎ها در آن است.

 تنها با نگاه دقیق و تیزبین به شرایط فرهنگی جامعه در هر دوران و با آگاهی درست از مضامین دین تعالیم مورد اهتمام در متون قرآن و سنت می‏‌توان به دسته بندی و رتبه بندی درست معروف و منکر نائل شد.  

پر واضح است بسیاری از معروف و منکرها با یکدیگر رابطه طولی داشته و برخی زمینه ساز برای برخی دیگرند، برای برخی می‏‌توان نقش تسبیبی نسبت به بعضی دیگر قائل شد و خلاصه اینکه تأثیر علی و معلولی معروف و منکرها در یکدیگر غیر قابل انکار است. از نشانه های نمایان ساده اندیشی است که آدمی در شرایطی که معروف‏‌های برتر به تعطیلی کشیده شده و منکرهای بزرگتر فاش باشد، به سوی معروف و منکرهای ساده تر و کم اهمیت تر برود و توان خود را در راستای آن مصروف کند.

 به جای اینکه علاج بیماری را در ریشه دنبال کند از شاخ و برگ سراغ گیرد. معلوم است که اقدام‏‌های این چنینی نخواهد توانست اثر لازم و تعیین کننده در رواج معروف و رد منکر به‌جا نهد.

در بخشی از خطبه امام حسین در منا این عبارات آمده است: وَ ذَلِكَ أَنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ دُعَاءٌ إِلَى الْإِسْلَامِ مَعَ رَدِّ الْمَظَالِمِ وَ مُخَالَفَةِ الظَّالِمِ وَ قِسْمَةِ الْفَيْ‏ءِ وَ الْغَنَائِمِ وَ أَخْذِ الصَّدَقَاتِ مِنْ مَوَاضِعِهَا وَ وَضْعِهَا فِي حَقِّهَا

امر به معروف و نهی از منکر دعوت به اسلام، بازگرداندن اموالی که ظالمانه ربوده شده، مخالفت در برابر ستمگر، تقسیم عادلانه ثروت‏ عمومی، گرفتن مالیات شرعی از توانگران و ثروتمندان، نهادن آن در موضع حق و مصرف کردن آن برای تأمین نیازمندیهای حقیقی است.

این جملات به خوبی بیان کننده آن است که در نگاه امام حسین (ع) نابسامانی‏‌های اقتصادی و معیشتی، تعمیق شکاف طبقاتی که حاصل تبهکاری‏‌های طبقات برخوردار و نبود عدالت توزیعی در سیستم‏‌های اقتصادی ظالمان است به مثابه منکری درشت محسوب شده و ضروری است نگاه‏‌ها در وهله نخست به سمت آن متوجه گردد. 

در جامعه‏‌ای که بسیاری از مردم آن از کمترین حقوق مادی و امکان رفاهی و امتیازات شهروندی برخوردار نباشند می‏‌توان انتظار داشت که ناهنجاری‏‌های اخلاقی و رفتاری و تمایلات بزه کارانه در سطح وسیع بروز کند و در این هنگام اهتمام مقدس مآبانه برای رفع منکرها و رواج معروف‎های کم اهمیت‎تر چه ثمری دارد؟

می‏توان حدس زد نبود نگاه تیزبین و بصیر به سرنوشت معروف و منکر در جامعه و ناتوانی در درک صحیح یافتن از اولویت‏‌ها به چند نتیجه نامطلوب انجامد:
 1)    هرگونه تلاش فرعی در راستای اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر به شکست انجامد. هیچ یک از اهداف این فریضه محقق نشود.
 2)    ظالمان و تبهکاران با مشغول کردن مقدس مآبان به امور فرعی، حاشیه امن خویش را گسترده تر بینند و به تبهکاری‏‌های خود وسعت و دامنه بخشند.
 3)    زمینه برای رواج سوء ظن به فرایض الهی از جمله امر به معروف و نهی از منکر فراهم آید. کثیری از مردم بی‏خبر از نقش سازنده‎ی تعالیم و فرایض دینی، دین را توجیه‏‌گر نابسامانی‏‌های فرهنگی، رفتاری جامعه بیابند و این امر عملاً به وهن دین انجامد.

دکترمحمدتقی فخلعی

اگر خوشت اومد لایک کن
1
آخرین اخبار